22 Juni 1944 Werkendam Lancaster
In het boek “Aalburg in Oorlogstijd” van J.M. van Alphen / J. van Heemskerk (uitgave uit 1984) staat op blz. 30:“Op tweeëntwintig juni 1944 werd een Engels vliegtuigbemanningslid dood gevonden. Hij behoorde tot het 101e eskader en werd te Werkendam begraven. Kennelijk is hij uit een in nood verkerend vliegtuig gesprongen, doch in de hele omtrek is die nacht geen enkel toestel neergekomen.”
Flight Sergeant Thomas Handley Duff is inderdaad uit een in nood verkerend vliegtuig gesprongen, maar hij is zeker niet de enige. De bemanning van een Engelse Avro Lancaster van het 101st Squadron RAF probeert zich op de terugweg van een missie naar Wesseling (bekend geworden als de Wesseling Raid) in de Biesbosch in de buurt van Werkendam, nadat hun vliegtuig is aangeschoten door een Duitse nachtjager, te redden uit de neerstortende bommenwerper. De achtkoppige bemanning wacht daarbij een heel verschillend lot.
Pilot Officer G. Hingley, Sergeant S.D. Rogerson, Flying Officer T.W. Ball, Sergeant L.V.H. Horrigan, Sergeant F. Sheard en Sergeant J. Casgoigne weten zich allen te redden en worden krijgsgevangen gemaakt. Eerder genoemde Duff overleeft de sprong niet, ook Sergeant J.E. Keogh overleeft de gebeurtenis niet.
Laat in de avond van 21 juni 1944 stijgt de Avro Lancaster Mk.III, serienummer LM508 SR-P, van gezagvoerder P/O Hingley vanaf het vliegveld Ludford Magna op om zich te voegen bij een strijdmacht van 133 Lancasters en 6 Mosquitos voor een nachtelijke aanval op de fabriek voor synthetische olie in Wesseling. Alle vliegtuigen zijn van No 5 Group, m.u.v. 5 Lancasters die door No 1 Group worden geleverd. De weersverwachting voor het doelgebied is goed; er wordt een heldere nacht voorspeld. De bommenwerpers komen echter in laaghangende bewolking terecht, zodat de geplande methode van doelmarkering vanaf lage hoogte niet kan doorgaan en in plaats daarvan moet worden overgegaan op de reservemethode van bombarderen met behulp van de “H2S air to ground radar”.
Verkenning na deze missie wijst uit dat alleen lichte schade aan de fabriek is toegebracht, dit blijkt ook uit een plaatselijk Duits rapport waarin staat dat 15 Duitsers, 5 buitenlandse arbeiders en één krijgsgevangene in Wesseling omkomen. Een geheim Duits rapport (British Official History Vol IV, p323) geeft echter aan dat er 40% produktieverlies is na de aanval. Het is mogelijk dat dit produktieverlies slechts korte tijd heeft geduurd.
Al tijdens de heenweg maken Duitse nachtjagers, mede door het goede zicht, contact met de groep bommenwerpers en de één na de andere Lancaster wordt aangevallen. Het vliegtuig van Hingley wordt daarbij zodanig getroffen dat één motor uitvalt.
Toch wordt besloten de missie af te maken. Maar op de terugweg komt de Lancaster verder in de problemen als het wordt getroffen door een Duitse nachtjager. Bij deze eerste aanval wordt de staartschutter, Sgt. Keogh, gedood. Het vliegtuig staat in brand en Hingley geeft order het vliegtuig te verlaten. Op dat moment, in de buurt van Werkendam, wordt het vliegtuig voor de tweede keer getroffen door de nachtjager, waarbij bommenrichter Duff ernstig gewond raakt. Rogerson helpt hem met de parachute, trekt die open en duwt de bewusteloos geraakte Duff het vliegtuig uit.
Rogerson ziet de Lancaster ongeveer een kilometer verderop neerkomen, als hij naar beneden zweeft. Voordat hij door de Duitsers wordt opgepakt, vindt hij het lichaam van Duff. Die lijkt aan zijn verwondingen te zijn overleden, zijn parachute ziet eruit alsof die goed heeft gewerkt.
De 22-jarige Flight Sergeant T.H. Duff, Serviceno. 1562929, uit Glasgow wordt later op de Protestantse begraafplaats in Werkendam begraven, rij 7, graf 1. De 30-jarige Sergeant J.E. Keogh, Serviceno. 653560, uit Hull, stort met het vliegtuig neer. Zijn stoffelijke resten worden in 2014 geborgen.
Op het Runnymede Memorial in Englefield Green, zo’n 32 km ten westen van Londen wordt hij herdacht. Zijn naam is daar aangebracht op panel 232, temidden van ca. 20.000 namen van leden van de Air Forces of the Commonwealth die geen bekend graf hebben en dus nog steeds als vermist te boek staan.
De 22-jarige Flight Sergeant T.H. Duff, Serviceno. 1562929, uit Glasgow wordt later op de Protestantse begraafplaats in Werkendam begraven, rij 7, graf 1. De 30-jarige Sergeant J.E. Keogh, Serviceno. 653560, uit Hull, stort met het vliegtuig neer. Zijn stoffelijke resten worden in 2014 geborgen.
Op het Runnymede Memorial in Englefield Green, zo’n 32 km ten westen van Londen wordt hij herdacht. Zijn naam is daar aangebracht op panel 232, temidden van ca. 20.000 namen van leden van de Air Forces of the Commonwealth die geen bekend graf hebben en dus nog steeds als vermist te boek staan.
In 2014 schrijft de zoon van Rogerson het volgende over deze crash:
My father was S.D. Rogerson, the Flight Engineer. I have his RAF log book and also his POW log book, in which he wrote the full description of the last mission of LM508, and the combat which brought them down. Like most airmen he rarely talked about his experiences, but before he died 25yrs ago, he confirmed it was a Ju 88 which hit them, about 35miles from the coast, on their way home. They had bombed on 3 engines, as they had been hit by flak some way from the target, but after feathering the port outer, which had been hit, they decided to carry on. They were at about 4000ft on the way home when the fighter hit them, and set on fire near the no.1 port tank.The tail gunner (Sgt Keogh I think) was killed in the first attack, and Gerry Hingley (pilot) ordered the bale out. The fighter hit them again and seriously wounded the bomb aimer. My father told me he had to pull the bomb aimer's chute open in the aircraft and push him out the nose hatch, as he was unconcious by this point, and followed him out. The rest as they say, is history, the Lanc crashed about 1 mile from where he came down, and he was captured the next day. Prior to being picked up he found the bomb aimer's body in a field, having died from his wounds, as his chute appeared to have brought him down ok.
De andere zes bemanningsleden brengen het er levend vanaf, hoewel P/O Hingley op een brug landt en daarbij een gebroken dijbeen oploopt. Hij wordt in een ziekenhuis opgenomen waar hij tot het einde van de oorlog blijft. De anderen landen veilig en vier van hen worden al snel door de Duitsers opgepakt. Alleen Sgt. Gascoigne weet zich schuil te houden, maar ook hij wordt later, op 24 juli 1944, in de buurt van Antwerpen gevangen genomen.
De Lancaster wordt naar alle waarschijnlijkheid neergeschoten door een JU 88 van 7./NJG 2, met piloot Lt. Hans Schäfer en bemanning Uffz. Heinz Manter en Ogefr. Karl Gliebmann. Schäfer overleeft de oorlog met 14 overwinningen. Ook is het mogelijk dat niet hij, maar Hptm. Adolf Breves de nachtjager vliegt.
Het vliegveld waar het vliegtuig is gestationeerd, Ludford Magna, is operationeel vanaf juni 1943 tot 25 oktober 1945. Het vliegveld bevindt zich ten zuiden van de tweelingdorpen Ludford Parva en Ludford Magna in Lincolnshire. In 1942 wordt met de aanleg van dit terrein begonnen en na 90 dagen wordt het opgeleverd. Het is nooit de bedoeling geweest er een permanent vliegveld van te maken, zodat de bebouwing vooral uit Nissenhutten bestaat.
Het 101 Squadron is hier geplaatst van 15 juni 1943 t/m 1 oktober 1945. Op 21 juni 1943 begint het met de operaties door deel nemen aan de aanval op Krefeld. Later wordt 101 Squadron een speciale eenheid op het gebied van elektronische oorlogsvoering. Het toestel van P/O Hingley is op deze bewuste vlucht als ABC-vliegtuig(1) aangewezen en heeft daartoe dan ook een bemanningslid extra. Motto van 101 Squadron is “Mens agitat molem – Mind over matter”. Squadron code: SR, MW.
Het vliegveld Ludford Magna en 101 Squadron worden herdacht door een herinneringssteen langs de A631 in Ludford Magna. Die wordt op 16 juli 1978 door de vroegere commandant A.V.M. Blucke onthuld, waarbij een Vulcan van het 101 Squadron overvliegt. De Roll of Honour van het squadron wordt bewaard in Ludford Paris Church.
(1) Active Electronic Countermeasures: ABC. It stood for Airborne Cigar and was a development of Ground Cigar, a barrage jamming site at Sizewel which denied German night fighters VHF RT frequencies from 30 July 1943. Ground Cigar's coverage was not widespread enough due to VHF line of sight. ABC was therefore fitted to 101 Squadron aitcrafts to protect the main strem bomber force. ABS-equipped bombers were placed at intervals among the bomber stream to protect the entire package during any raid.
ABC equipped Lancaster were equipped by an extra crew member, a Special Operator, whose job it was to identify and jam any VHF transmission presenting a threat to the bomber stream. The ABC equipment plus operator reduced the payload by 1000 lbs. Aircraft were equpped with three antennae approximately 7 ft long, two dorsally mounted on the spine and one on the nose. The operators were not necessarily linguists but need only recognise the fact that German GCI were sending directions to Luftwaffe interceptors.
Niet minder dan 37 Lancasters gaan bij de aanval verloren, waarbij zowel 44 th, 49 th als 619 th Squadron zes toestellen verliezen. Van het 101st Squadron gaat ook de Lancaster I ME613 SR-M2 van F/O SW Cook, RCAF, verloren. Dit toestel crasht in de buurt van Drunen.
Lang na de oorlog komt de crash van deze Lancaster steeds meer in de belangstelling te staan. Op de crashplaats komt in de toekomst een bedrijventerrein en dan is de vraag: opgraven of niet? Ja, wordt het uiteindelijk en op 16 september 2014 wordt een voorlichtingsavond gehouden in Werkendam.
Vooral in de lokale pers verschijnen over deze opgraving diverse artikelen.
Een paar foto's van de begrafenis van Edward Keogh en het onthullen van een monument ter gedachtenis aan deze nacht in 1944. De foto's zijn van Hannie Visser-Kieboom, Het Kontakt, Ton Visser en, Cor de Kock en Corine Koek-Maasdam.
In december 2023 verschijnt in het Algemeen Dagblad een artikel over twee mannen die bezig zijn van de in Werkendam begraven geallieerde militairen. Hun doel is van iedere gesneuvelde een foto te krijgen en ook publiceren.